Iedereen aan de berk!
Een reinigende sapkuur in de lente
Ma Forêt
Vers berkensap
Gilles Duvivier opent de deur van zijn geïmproviseerde hut van sloophout. Binnen is alles voorhanden om te leven zonder overbodige luxe: een paar goedgekozen boeken (Nadejda Mandelstam, Antonin Artaud, …), een houtkachel, een tafel, twee stoelen, wat serviesgoed. Verderop ligt een stapel droog hout om vuur te maken en is er ook nog een kleinere hut met een bed, om te verpozen in het hart van de natuur.
Wanneer je Gilles Duvivier voor het eerst ziet, denk je aan een Keltische krijger of een ecologische activist. Zijn carrière klinkt allesbehalve gewoontjes: hij studeerde Romaanse filologie, filosofie, antropologie en hij is polyglot. Behalve Frans, Engels, Nederlands en Hebreeuws – dat hij ook kan schrijven – spreekt hij ook Jiddisch, Duits en Sloveens.
Zijn speeltuin is een bos van negen hectare groot nabij Hoei, dat hij in 2015 verwierf. Je lijkt er regelrecht binnen te stappen in ‘Walden; De plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid’, het cultboek van Henry David Thoreau.
“De berk is een pionier die de komst van een bos voorbereidt”
Hoe kwam hij op het idee om vers ongepasteuriseerd berkensap te oogsten? “Een jaar of zeven, acht geleden heb ik erg afgezien, ik vocht tegen de ziekte van Lyme. Ik ben dan op zoek gegaan naar een consistente natuurlijke remedies om mij te genezen. Berkensap was er een van, omdat ik een sterk diureticum nodig had om mijn lichaam te reinigen van een behandeling op basis van kaardebolwortel.”
In januari keert de liefhebber van het buitenleven terug naar zijn bos om te anticiperen op het berkensapseizoen dat doorgaans van eind februari tot begin april loopt. In afwachting van de lente en het heropleven van de natuur maakt hij op zijn eentje het terrein klaar. Hij maakt de paden vrij, lost logistieke vragen op en selecteert de bomen waarop hij insnijdingen van 8 mm breed en 1,5 cm diep zal aanbrengen in het cambium (binnenschors), ongeveer een meter boven de grond.
“Het is een duizend jaar oude traditie die spruit uit de levenswijze van een ongewone boom”
Rond maart brengt hij daar buisjes in aan, dezelfde als die gebruikt voor het oogsten van ahornsap waarmee men de befaamde siroop maakt. Die worden rechtstreeks verbonden met isotherme zakken van twee liter, die overdag en soms ’s nachts vollopen. Een team van een tiental mensen, de meesten uit de entertainmentwereld, zorgen voor de just-in-time logistiek. De dag na het aftappen worden de gevulde bag-in-the-box verpakkingen van ‘Ma Forêt’ in honderd verkooppunten geleverd.
Terwijl in een boom ongeveer 200 liter sap per dag circuleert, haalt Gilles Duvivier er maar drie tot vijf liter per dag uit. Bij het einde van de oogst (ongeveer 10.000 liter per jaar), wordt het gat gedicht met een klein stukje hout en een pleister van klei.
“De berk is een pionier, het is een boom die zich van nature als eerste vestigt in een gebied en aldus een bos voorbereidt. Hij heeft een vrij korte levenscyclus en wordt gekenmerkt door zijn flexibiliteit. Opmerkelijk is dat – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de beuk – de zeer lichte pollen van de berk erg ver worden gedragen. Daardoor is er een constante genetische mix en ontstaat een heel andere situatie dan bij iepen of kastanjebomen, die verzwakt zijn”, verzekert Duvivier.
Voor de sceptici die denken dat berkensap niets anders is dan water dat net iets rijker is aan mineralen, heeft hij een antwoord klaar en zijn ervaring wordt bevestigd door het gebruik van berkensap in de farmaceutische en cosmetische industrie. “Op het eerste gezicht lijkt het sap op water met suiker. Ik begrijp dat iemand sceptisch kan zijn. Maar het is een feit dat in een kuur van 21 dagen (een groot glas ’s ochtends op een lege maag) bij het begin van de lente het sap met zijn diuretische kwaliteiten gifstoffen en de resten van de winter elimineert. “
Het is een fenomeen, een duizend jaar oude traditie die zeer aanwezig is in landen van het noorden, van Alaska tot Siberië,” voert hij aan. “Je moet het meemaken om het te begrijpen”, besluit hij, “en het is gebaseerd op jarenlange, zorgvuldige observatie van deze allesbehalve banale boom”.
